გაიგე განსხვავებული

საინფორმაციო-შემეცნებითი პორტალი
ახალი ამბები ინტერვიუ
"150 ქვეყანა ფეხზე წამომდგარი უკრავდა ტაშს ქართულ ანბანს..." - კულტურული მემკვიდრეობის ქართული ძეგლები UNESCO-ს ნუსხაში

14-12-2018

გა­ერ­თი­ა­ნე­ბუ­ლი ერე­ბის გა­ნათ­ლე­ბის, მეც­ნი­ე­რე­ბი­სა და კულ­ტუ­რის ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ამ იგი­ვე "იუ­ნეს­კო"-მ არა­ერ­თხელ შე­ი­ტა­ნა სა­ქარ­თვე­ლოს კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბა თა­ვის ნუს­ხა­ში. UNESCO 1945 წლის 16 ნო­ემ­ბერს და­არ­სდა. მისი შტაბ-ბინა პა­რიზ­ში მდე­ბა­რე­ობს, ამ­ჟა­მად UNESCO-ს ჰყავს 195 წევ­რი და 9 ასო­ცი­რე­ბუ­ლი ქვე­ყა­ნა.


2017 წელი სა­ქარ­თვე­ლოს­თვის ერთ-ერთი მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი წელი იყო კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ბის მხრივ. რა­ტომ არის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი იუ­ნეს­კო-ს სი­ა­ში ყოფ­ნა და რას გუ­ლის­ხმობს ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის მიერ მი­ნი­ჭე­ბუ­ლი სტა­ტუ­სი - ამის შე­სა­ხებ სა­ქარ­თვე­ლოს კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­­ბის დაც­ვის სა­­გენ­ტოს ხელ­მძღვა­ნე­ლი ნი­კო­ლოზ ან­თი­ძე გვე­სა­უბ­რე­ბა.


"იუ­ნეს­კო­ში, არა­მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის დაც­ვის ნუს­ხა­ში წარ­დგე­ნის მთა­ვა­რი არსი ის არის, რომ დღეს დარ­გი პრაქ­ტი­ცი­რე­ბუ­ლია. თუ რა­ღაც ტრა­დი­ცია არ­სე­ბობ­და, მაგ­რამ და­ი­კარ­გა, რაც არ უნდა უნი­კა­ლუ­რი იყოს, მისი წარ­დგე­ნა შე­უძ­ლე­ბე­ლია, იმი­ტომ, რომ დღეს აღარ მოქ­მე­დებს. ზუს­ტად ამი­ტომ მოხ­ვდა ამ ნუს­ხა­ში ქარ­თუ­ლი ან­ბა­ნი და ღვი­ნო. ღვი­ნო, კონ­კრე­ტუ­ლად კი ქვევ­რის ტრა­დი­ცი­ით ღვი­ნის და­ყე­ნე­ბის მე­თო­დი მსოფ­ლიო არა­მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ნუს­ხა­ში 2013 წელს შე­ვი­და. 2017 წელს ქარ­თუ­ლი ჭი­და­ო­ბა წარ­ვად­გი­ნეთ, წელს იქ­ნე­ბა გან­ხილ­ვა. მრჩე­ველ ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ებს სჭირ­დე­ბა ერთი წელი რომ შე­ა­ფა­სონ.

 

არა­მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის სი­ა­შია ქარ­თუ­ლი მრა­ვალ­ხმი­­ნო­ბა (2001 წელი), რო­მე­ლიც UNESCO-ს მიერ აღი­ა­რე­ბუ­ლი იქნა, რო­გორც კა­ცობ­რი­ო­ბის ზე­პირ­სი­ტყვი­ე­რი და არა­მა­ტე­რი­ა­ლუ­რი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის შე­დევ­რი და მსოფ­ლიო უნი­კა­ლურ, ხელ­თუქ­მნელ 19 შე­დევ­რს შო­რის და­სა­ხელ­და, ასე­ვე ღვი­ნის და­ყე­ნე­ბის უძ­ვე­ლე­სი ტრა­დი­ცი­უ­ლი მე­თო­დი, რო­გორც აღ­ნიშ­ნეთ, 2017 წელს ქარ­თუ­ლი ან­ბა­ნი მი­ე­მა­ტა ამ სიას.


2017-ში დიდი მოვ­ლე­ნა მოხ­და - ქარ­თუ­ლი ან­ბა­ნი შე­ვი­და მსოფ­ლიო მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ნუს­ხა­ში, თუმ­ცა მე­გო­ნა, რომ ამ ფაქტს უფრო გრან­დი­ო­ზუ­ლად აღ­ნიშ­ნავ­და ჩვე­ნი ქვე­ყა­ნა და ხალ­ხის მხრი­და­ნაც უფრო დიდი გა­მოხ­მა­უ­რე­ბა ექ­ნე­ბო­და. მსოფ­ლი­ო­ში არ­სე­ბუ­ლი 14 ან­ბა­ნი­დან პირ­ვე­ლე­ბი ვართ, ვინც მსოფ­ლიო მემ­კვი­რე­ო­ბის ნუს­ხა­ში მოვ­ხვდით, 14 ან­ბა­ნი­დან ერ­თა­დერ­თე­ბი ვართ, ვი­საც ან­ბა­ნის სამი ცო­ცხა­ლი სა­ხე­ო­ბა გვაქვს (მრგლო­ვა­ნი, ნუს­ხუ­რი, მხედ­რუ­ლი) და ეს აღი­ა­რა მსოფ­ლი­ომ. ეთი­ო­პი­ა­ში, სა­დაც ვეს­წრე­ბო­დი გან­ხილ­ვას სი­ა­მა­ყით აღ­ვივ­სე, რო­დე­საც 150-ზე მეტი ქვე­ყა­ნა ფეხ­ზე წა­მომ­დგა­რი ტაშს უკ­რავ­და ნო­მი­ნა­ცი­ას.


- რას ნიშ­ნავს იუ­ნეს­კო­ში არა­მა­ტე­რი­­ლუ­რი კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­­ბის ნუს­ხა­ში ყოფ­ნა?


- "პირ­ველ რიგ­ში ცნო­ბა­დო­ბის გაზ­რდას. მსოფ­ლიო მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ნუს­ხა­ში ყოფ­ნა ცნო­ბა­დო­ბის თვალ­საზ­რით არის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი. სა­ერ­თა­შო­რი­სო ას­პა­რეზ­ზე ქვეყ­ნით და­ინ­ტე­რე­სე­ბას უწყობს ხელს. ტუ­რიზ­მის გან­ვი­თა­რე­ბის ხელ­შე­წყო­ბის­თვის არის მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი, ასე­ვე იუ­ნეს­კო­ში ყოფ­ნა მეც­ნი­ე­რუ­ლი კვლე­ვე­ბის და­წყე­ბა­სა და და­ფი­ნან­სე­ბას გუ­ლის­ხმობსდა და კი­დევ სხვა­დას­ხვა აქ­ტი­ვო­ბებს, რო­გორც ად­გი­ლობ­რივ ასე­ვე სა­ერ­თა­შო­რი­სო დო­ნე­ზე.


UNESCO-ს მსოფ­ლიო მემ­კვიდ­რე­ო­ბის სი­ა­ში დღე­ი­სათ­ვის წარ­მოდ­გე­ნი­ლია 1073 ძეგლი, მათ შო­რის სა­ქარ­თვე­ლოს კულ­ტუ­რუ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის 3 ძეგლი: მცხე­თის ის­ტო­რი­უ­ლი ძეგ­ლე­ბი (შე­ტა­ნი­ლია სი­ა­ში 1994 წელს); გე­ლა­თის სა­მო­ნას­ტრო კომ­პლექ­სი (შე­ტა­ნი­ლია სი­ა­ში 1994 წელს); ზემო სვა­ნე­თი (სი­ა­ში 1996 წლი­დან). ამ სი­ა­ში იყო ბაგ­რა­ტის ტა­ძა­რიც, რო­მე­ლიც სამ­წუ­ხა­როდ 2017 წელს ამო­ი­ღეს ნუს­ხი­დან.


ხში­რად ის­მის კი­თხვა რა­ტომ ამო­ი­ღეს მსოფ­ლიო მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ნუს­ხი­დან ბაგ­რა­ტი? მე­თო­დო­ლო­გია არის უმ­ნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნე­სი, ძეგლი ისე უნდა აღ­დგეს, რომ მისი პრი­ვან­დე­ლი სახე არ და­ი­კარ­გოს. ბაგ­რა­ტის მთა­ვა­რი შეც­დო­მა იყო ვა­დე­ბი. 2 წე­ლი­წად­ში უნდა დამ­თავ­რე­ბუ­ლი­ყო ამ­ხე­ლა მო­ცუ­ლო­ბის რეს­ტავ­რა­ცია, მოხ­და სწრა­ფად, თუმ­ცა დაშ­ვე­ბუ­ლი იქნა შეც­დო­მე­ბი.


მე მო­ვიყ­ვან ცი­ტა­ტას, რო­გორც შე­ფას­და მრჩე­ვე­ლი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ე­ბი­დან ბაგ­რა­ტის აღ­დგე­ნის პრო­ცე­სი: "რეს­ტავ­რა­ცია იმ­დე­ნად სწრა­ფად მი­დი­ო­და, რომ მისი ავ­თენ­ტუ­რი ქვე­ბის 400 ქვა არის გა­მო­უ­ყე­ნე­ბე­ლი". ტაძ­რის ეზო­შია ასო­ბით ქვა, ანუ არ არის გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლი უკან დაბ­რუ­ნე­ბის მე­თო­დი და ახა­ლი ქვე­ბით არის აშე­ნე­ბუ­ლი, რა­ღაც ნა­წი­ლი გა­მო­ყე­ნე­ბუ­ლია, მაგ­რამ 400 ქვა გა­მო­უ­ყე­ნე­ბე­ლია. ეს იმას ნიშ­ნავს, რომ ხარ­ვე­ზე­ბი არ­სე­ბობ­და პრო­ექ­ტში. ბაგ­რატ­მა და­კარ­გა ზო­გადსა­კა­ცობ­რიო ღი­რე­ბუ­ლე­ბე­ბი. ბაგ­რა­ტი, რო­გორც ნან­გრე­ვი და რო­გორც ნა­ხევ­რად არ­ქე­ო­ლო­გი­უ­რი ძეგლი იყო შე­სუ­ლი ნუს­ხა­ში და მის სრულ­ფა­სოვ­ნად აღ­დგე­ნას იუ­ნეს­კო არ ემ­ხრო­ბო­და, ამის გა­მოს­წო­რე­ბა უკვე შე­უძ­ლე­ბე­ლია...


- წელს იუ­ნეს­კო­ში რო­მე­ლი ის­ტო­რი­­ლი ძეგ­ლე­ბის წარ­დგე­ნას გეგ­მავთ?


- ამ­ჟა­მად ვმუ­შა­ობთ ახა­ლი ნო­მი­ნა­ცი­ის ნუს­ხა­ზე. ზუს­ტად იმ მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ნა­წი­ლი გვინ­და ავარ­ჩი­ოთ წარ­სად­გე­ნად, რო­მე­ლიც აკ­მა­ყო­ფი­ლებს იუ­ნეს­კოს მო­თხოვ­ნებს. ვმუ­შა­ობთ კრი­ტე­რი­უ­მებ­ზე და შე­მიძ­ლია გა­გიმ­ხი­ლოთ ამ ძეგ­ლე­ბის ჩა­მო­ნათ­ვა­ლი. პირ­ვე­ლი მო­ნა­ცე­მე­ბით გვაქვს თუ­შე­თი, რო­გორც შე­რე­უ­ლი ნო­მი­ნა­ცია ბუ­ნე­ბის და მემ­კვიდ­რე­ო­ბის, მთლი­ა­ნად თუ­შე­თის მხა­რე. მე­ო­რე არის ვარ­ძია-ხერ­თვი­სი-ოლო­და, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია და ეს კა­ნი­ო­ნი არის რო­გორც ის­ტო­რი­უ­ლად, ასე­ვე კულ­ტუ­რულ-ლან­დშაფ­ტუ­რად გა­მორ­ჩე­უ­ლი, მე­სა­მე არის დმა­ნი­სი პირ­ველ­ყო­ფი­ლი ადა­მი­ა­ნის ძეგლი და მე­ო­თხე ვფიქ­რობთ ენ­გურ­ჰესს­ზე, რო­მე­ლიც არის მსოფ­ლიო დო­ნის ატ­რაქ­ცია და ერთ-ერთი გა­მორ­ჩე­უ­ლი სა­ინ­ჟინ­რო ნა­გე­ბო­ბა, ინ­დუსტრი­უ­ლი მემ­კვიდ­რე­ო­ბის ნა­წი­ლი. ამ ოთხი ძეგლის წარ­დგე­ნა­ზე ვმუ­შა­ობთ იუ­ნეს­კოს­თან ერ­თად და გვაქვს ყო­ველ­დღუ­რი კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბი.

 

 

 

ambebi.ge

ინტერვიუ
ყველაზე კითხვადი
არქივი

«    მარტი 2024    »
 123
45678910
11121314151617
18192021222324
25262728293031