ექსკლუზიური ინტერვიუ სალომე ზურაბიშვილთან: მე არასდროს არავინ არ მაკონტროლებდა...

1-11-2018

სალომე ზურაბიშვილი - დამოუკიდებელი კანდიდატი საქართველოს პრეზიდენტის სავარძლის მოსაპოვებლად, რომელსაც მხარს მმართველი პარტია უჭერს - ელოდა, რომ არჩევნების პირველივე ტურში გაიმარჯვებდა... მაგრამ იქნება მეორე ტური.

პრეზიდენტობის კანდიდატი, საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრი 2004-2006 წლებში, პარტია „საქართველოს გზის“ ექს-ლიდერი არჩევნების წინ პოზიტიურად იყო განწყობილი. როცა სალომე ზურაბიშვილი 28 ოქტომბრამდე რამდენიმე დღით ადრე რადიო «Deustche Welle»-ს პროგრამა „ნემცოვა. ინტერვიუს“ ხელმძღვანელის ჟანა ნემცოვას კითხვებს პასუხობდა, იგი ლაპარაკობდა იმ ოპტიმისტურ მოლოდინებზე, რომელიც ემყარებოდა რეგიონებში მისი მოგზაურობის შთაბეჭდილებებს და საკუთარ ინტუიციას.

არჩევნებში ხმის მიცემის შედეგების მიხედვით, მეორე ტური გაიმართება, რომელშიც სალომე ზურაბიშვილი და მისი ოპონენტი გრიგოლ ვაშაძე თითქმის ერთნაირი შედეგებით გავიდნენ. არჩევნების წინ კი კანდიდატთა რეიტინგი წინააღმდეგობრივი იყო. სწორედ რეიტინგების განხილვით დაიწყო ინტერვიუ „დოიჩე ველემ“ სალომე ზურაბიშვილთან.

- გამოკითხვა, რომელიც ტელეარხ „რუსთავი-2“-ის დაკვეთით ჩატარდა, აჩვენებს, რომ თქვენ მეორე ტურში ვერ გახვალთ, მაშინ როცა მმართველი პარტიის დაკვეთით ჩატარებული გამოკითხვის შედეგები დიამეტრალურად განსხვავებულ სურათს გვაძლევს. რას ნიშნავს ეს ყველაფერი - ნუთუ საქართველოში გამოკითხვები საზოგადოებრივი აზრით მანიპულაციის ინსტრუმენტებია?

- გამოკითხვები ყოველთვის ასეთი ინსტრუმენტები იყო. იმასაც ამბობენ, რომ გამოქვეყნებული ციფრების უკან არავითარი მეცნიერული ბაზა არ არსებობს, ამიტომ უმჯობესია მათ არ მივენდოთ.

- თქვენ არჩევნებში დამოუკიდებელი კანდიდატის სტატუსით მონაწილეობთ, მაგრამ მხარს გიჭერთ მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“. ამ პარტიის ხელმძღვანელია ბიძინა ივანიშვილი - საქართველოს ყველაზე მდიდარი ადამიანი, რომელიც პრაქტიკულად ქვეყანასაც აკონტროლებს. რას ნიშნავს თქვენი დამოუკიდებლობა?

- მე ყოველთვის დამოუკიდებელი ვიყავი - პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის დროსაც, რომელიც მხარს მიჭერდა, საგარეო საქმეთა მინისტრი რომ გავხდი, თუმცა შემდეგ მის მიერ გატარებული პოლიტიკა ჩემს პრინციპებს აღარ შეესაბამებოდა. მე ახლაც ძველებურად დამოუკიდებელი ვარ. მმართველმა პარტიამ ჩემი მხარდაჭერა მხოლოდ მას შემდეგ გადაწყვიტა, როცა მე არჩევნებში დამოუკიდებელი კანდიდატის სახით მონაწილეობა გამოვაცხადე. „ქართული ოცნების“ მხარდაჭერას ჩემი პრინციპები არ შეუცვლია.

- ანუ ბიძინა ივანიშვილი თქვენ არ გაკონტროლებთ?

- მე ჩემს სიცოცხლეში არავის არასოდეს არ გავუკონტროლებივარ. მე ბატონ ბიძინა ივანიშვილთან არანაირი წინასწარი შეთანხმება არ დამიდია მანამდე, როცა „ქართულმა ოცნებამ“ ჩემი მხარდაჭერა გადაწყვიტა. ჩემს თავზე არავითარი წინასწარი ვალდებულებები და წინაპირობები არ ამიღია.

- თქვენ ქართული პოლიტიკიდან 2010 წელს წახვედით და თქვით, რომ „ქვეყანაში დემოკრატია არ არის და ამიტომ ოპოზიციას ხელისუფლებისათვის ბრძოლა ძალიან გაუჭირდება“. გახდა თუ არა საქართველო დემოკრატიული ქვეყანა მიხეილ სააკაშვილის წასვლის შემდეგ?

- რა თქმა უნდა.

- და ის ფაქტი, რომ ქვეყანას ერთი ადამიანი - ბიძინა ივანიშვილი აკონტროლებს, თქვენთვის დემოკრატიული პრინციპებიდან გადახრის ნიშანი არ არის?

- იგი დღეს იმაზე მეტად არ აკონტროლებს ქვეყანას, ვიდრე მიხეილ სააკაშვილი აკონტროლებდა. ახლა, რა თქმა უნდა, ოპოზიციას არ გააჩნია უმრავლესობა, თუმცა ერთდროულად პარლამენტში მუშაობს სამი, მათ შორის ორი ძლიერი ოპოზიციური პარტია. ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენელი ხელმძღვანელობს ერთ-ერთ საგამოძიებო კომისიას. ასეთი რამ არასდროს არ ყოფილა. პარლამენტი 100 პროცენტით მიხეილ სააკაშვილის კონტროლის ქვეშ იყო. ახლა მედიაც არ არის კონტროლირებადი - ის მედია, რომელიც 100 პროცენტით სააკაშვილის ხელში იყო. ახლა საქართველოში ხუთი ტელეკომპანია ოპოზიციის ხელშია. ასე რომ, დღეს ჩვენ დემოკრატიულ ქვეყანაში ვართ, სადაც არის სიტყვის თავისუფლება, სადაც შესაძლოა, ძალთა ბალანსი ჯერ საკმარისად სამართლიანი არ არის და სადაც, ალბათ, უფრო მეტი მრავალპარტიულობა უნდა იყოს.

- საქართველოს პრეზიდენტი წარმომადგენლობითი ფუნქციის მქონე თანამდებობაა, მას არავითარი რეალური უფლებამოსილება არ აქვს. მიუხედავად ამისა, თქვენ მაინც მიიღეთ გადაწყვეტილება ამ პოსტზე კენჭი გეყარათ. რატომ?

- მე დარწმუნებული ვარ, რომ ეს ისე არაა, როგორც თქვენ ბრძანეთ...

- მაგრამ საქართველოს კონსტიტუციით, ეს მართლაც ასეა...

- მოდით, მე აგიხსნით, თუ რას ნიშნავს „სიმბოლური უფლებამოსილება“. უპირველეს ყოვლისა, პრეზიდენტს ხალხი ირჩევს...

- მაგრამ იგი დღეს უკანასკნელად ირჩევა ხალხის მიერ...

- ჩვენ ვლაპარაკობთ უახლოეს ექვს წელიწადზე. მე ვფიქრობ, რომ პრეზიდენტის როლი სიმბოლური არ არის. რა თქმა უნდა, ქვეყნის მართვის თვალსაზრისით პრეზიდენტის დღევანდელი უფლებები უფრო მცირეა, ვიდრე ეს მიხეილ სააკაშვილის პრეზიდენტობის დროს იყო ან დღევანდელ პრეზიდენის დროს. მაგრამ ახალ პრეზიდენტს შეუძლია თავისი უფლებამოსილებით უკეთესად ისარგებლოს - გააჩნია პარლამენტში როგორ საკანონმდებლო ნოვაციებს წარადგენს. ეს ძალიან ბევრ საკითხს ეხება: გენდერულ პრობლემებს, ეკოლოგიურ საკითხებს, შრომის უფლებას... ეს სწორედ ისაა, რაც ქართულ საზოგადოებას ნამდვილ ევროპულ საზოგადოებად აქცევს. მე თვალს ვადევნებდი წინა პრეზიდენტს, რომელსაც ფართო უფლებამოსილება ჰქონდა და ვხედავდი მისი საქმიანობის შედეგებს. იგი ყველასთან კონფლიქტობდა, ცდილობდა პირადი ძალაუფლება ყველაფერზე გაევრცელებინა და ვერ მოახერხა იმის მიღწევა, რასაც სახელად მისი მემკვიდრეობა დაერქმეოდა.

- თქვენს პოლიტიკურ პროგრამაში საქმე ეხება პრობლემათა ფართო სპექტრს, მათ შორის აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის ბედს, საქართველოს ნატოში გაწევრიანებას. ასევე მნიშვნელოვანია რუსეთთან დამოკიდებულების თემაც. თქვენ ფიქრობთ, რომ რამეს შეცვლით?

- ვინც ამბობს, რომ შესაძლებელია რუსულ-ქართული ურთიერთობების ცალმხრივად შეცვლა, ნდობას არ იმსახურებს. იმიტომ, რომ ეს ორივე მხარეზეა დამოკიდებული. პრეზიდენტს აქვს დიდი წარმომადგენლობითი უფლებამოსილებები საგარეო პოლიტიკაში, რომელსაც შესანიშნავად ვიცნობ საფრანგეთსა და საქართველოში წინა თანამდებობებზე მუშაობიდან. ბევრი რამაა დამოკიდებული პირად ინიციატივებზე, იდეებსა და კონტაქტებზე. სწორედ ეს სამი რამ და გამოცდილება მე მაქვს. თუმცა, ახლა ეს დამოკიდებულია ევროპულ და ამერიკულ პარტნიორებთან ჩვენს ურთიერთობებზეც. უნდა ვეძებოთ ახალი გზები, რომ გამოვიდეთ ახლანდელი ჩიხიდან. უნდა განვიხილოთ ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიასთან, რა დამატებითი ზომების მიღება შეგვიძლია საზღვრის გავლების გარეშე. ეს არის ის, რასაც მე ვუწოდებ წითელ ხაზს, რომლის იქითაც ჩვენ არ წავალთ.

- როცა თქვენ აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთზე ლაპარაკობთ, ახსენებთ მხოლოდ ამერიკის შეერთებულ შტატებს და ევროპას და არაფერს ამბობთ რუსეთზე. თუ თქვენ საქართველოს პრეზიდენტი გახდებით, დაგეგმავთ ვიზიტს რუსეთში და ვლადიმერ პუტინთან შეხვედრას? საქართველოს პრობლემების გასაღები ხომ მის ხელშია...

- დღეს არა. დღეს იმაზე საუბარი, რომ გასაღები რუსეთის პრეზიდენტის ხელშია, ნიშნავს იმას, რომ არანაირი გასაღები არ არის, რადგან რაიმე მოქმედების ნიშნები არ არის არც განცხადებებში და არც ადგილზე. ის, რასაც აფხაზეთსა და ცხინვალის რეგიონში ყოველდღე ვხედავთ, არის რუსეთის ნაბიჯების არარსებობა... თუმცა არ ვამბობ, რომ ისინი [ნაბიჯები] მოსალოდნელი არ არის.

- თქვენ ამას წინათ გააჟღერეთ თვალსაზრისი, რომელიც საქართველოში უკიდურესად არაპოპულარულია - თქვენ თქვით, რომ 2008 წლის აგვისტოში საქართველო რუსეთის პროვოკაციაზე წამოეგო. ქართველები იზიარებენ ასეთ თვალსაზრისს?

- დიახ, არამარტო ქართველები, არამედ მთელი საერთაშორისო საზოგადოებაც. მოსახლეობის მხოლოდ 15%-ს სჯერა მიხეილ სააკაშვილის პარტიის პოზიცია...

- მაგრამ თქვენ ხომ გაგაკრიტიკეს ამ თვალსაზრისის გამო?

- დიახ, ეს იყო კრიტიკა „ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან, რადგან მათ ხელში 5 ტელეკომპანიაა ჩემს წინააღმდეგ შეტევისათვის, ისინი სოციალურ ქსელებშიც კარგ ორგანიზებას ეწევიან. ქუჩაში ვისაც არ უნდა შეეკითხოთ, ამას ყველა დაგიდასტურებთ. ესეც ერთ ერთი იმის მაჩვენებელია, როგორია ახლა დემოკრატიის დონე და როგორი იყო მაშინ. ჩვენ ვსაუბრობთ იმაზე, რაც ათი წლის მოხდა და რაც ყველას ახსოვს, რა და როგორ იყო. ყველამ ყველაფერი იცის. ბევრია ოჯახები, რომლის წევრებიც ამ ომში იყვნენ. ახლა ისევ დაიწყეს ამაზე მსჯელობა. ყველამ იცის ჰაიდი ტალიავინის კომისიის დასკვნა. ყველამ იცის, რაც თქვა ჯონ მაკკეინმა, რაც თქვა აშშ-ის ელჩმა. ამის თაობაზე ახალი არაფერი არ არის. საკითხი იმაში არაა, რომ როლები შეიცვალოს. არად, სწორედ ამის ინტერპრეტაციას ახდენენ. საკითხი ისე არ დგას, რომ [რუსეთს] ბრალი მოეხსნას. რუსეთი არის ერთადერთი აგრესორი ამ სიტუაციაში. საქართველო ხომ არ შეჭრილა რუსეთში და საქართველო ხომ არ იყო აგრესორი! ეს აბსურდია. კითხვა, რომელიც ჩნდება, ეს საქართველოს შიდაპოლიტიკურ სიტუაციას უკავშირდება და მას არანაირი კავშირი არ აქვს იმასთან, რომ ვინმეს თითქოსდა რუსეთის მიერ გადადგმული ნაბიჯის გამართლება სურს. საკითხავი ისაა, შეეძლო თუ არა საქართველოს [მაშინდელ] ხელისუფლებას (ეს კითხვა ქვეყნის მომდევნო პრეზიდენტს უნდა დაესვას), მეტი გაეკეთებინა და თავიდან აეცილებინა პროვოკაციები. როცა საქართველოში ამერიკელი მრჩევლები ჩამოვიდნენ, აშშ-ის სახელმწიფო მდივანიც, ისინი აფრთხილებდნენ პროვოკაციების ზრდაზე.

- რას იტყოდით იმაზე, რომ თქვენ გაკრიტიკებენ ქართული ენის თითქოსდა სრულყოფილად არცოდნის გამო და ფრანგული აქცენტით ლაპარაკობთ?

- ჩემს ვაჟს ჩემთან შედარებით უფრო ნაკლები აქცენტი აქვს. მე საქართველოში პირველად მაშინ ჩამოვედი, როცა 36 წლისა ვიყავი. ქართული ენა ოჯახში ვისწავლე. მთელი ცხოვრების მანძილზე ქართველებთან კონტაქტი პრაქტიკულად არ მქონია - იმათ გარდა, ვინც ემიგრაციაში ცხოვრობდა. იმ დროს [საფრანგეთში] არ იყო არანაირი სოციალური ქსელები, არ იყო [ქართული] ტელევიზია. მე ახლა საქართველოში 16 წელია ვცხოვრობ, ვიყავი საგარეო საქმეთა მინისტრი, ამირჩიეს პარლამენტის წევრადაც...
კრიტიკა კი ამ საკითხზე ორი თვის წინ დაიწყო. თუმცა, ეს პრობლემა არ არის, რადგან არსებობს ვაირა ვიკე-ფრეიბერგას მაგალითი. ისიც ემიგრანტი იყო, დაბრუნდა თავის სამშობლოში და აირჩიეს პრეზიდენტად. მასაც აკრიტიკებდნენ, რომ [ლატვიურ ენაზე] საკმარისად კარგად ვერ ლაპარაკობდა. არადა, სწორედ მან შეიყვანა ლატვია ევროკავშირსა და ნატო-ში. ამიტომ მე მზად ვარ კრიტიკისთვის, თუ ამავე შედეგების მიღწევას შევძლებთ.

წყარო: «Deutsche Welle» (გერმანია)